Reuters: İran’da öldürülen Hamas siyasi lideri İsmail Haniye’nin yerine Halid Meşal geçecek

T24 Dış Haberler

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye, çarşamba sabahı erken saatlerde İran’ın başkenti Tahran’da hedef alındığı bir saldırıda öldürüldü. Hamas’tan yapılan açıklamada, “Haniye, İran’ın yeni Cumhurbaşkanı’nın yemin törenine katıldıktan sonra Tahran’daki evine baskın düzenleyen hain siyonistler tarafından öldürüldü” denildi. Haniye, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin töreni için İran’da bulunuyordu. Hamas kaynakları, Haniye’nin yerine daha önce İsrail’in suikast girişiminden sağ kurtulan Halid Meşal’in siyasi büro başkanlığu görevini üstleneceğini bildirdi. 

TIKLAYIN | Hamas’ın siyasi lideri Haniye, Tahran’daki evine yapılan baskında öldürüldü

Reuters haber ajansına konuşan Hamas kaynakları, Meşal’in siyasi büro başkanlığı görevine seçilmesinin beklendiğini söyledi. Kaynaklar ayrıca Tahran ile Hamas’ın İsrail’e karşı “intikam yemini ettiğini” söyledi. 

Katar’da yaşayan ve İsrail ile dolaylı Gazze ateşkes görüşmelerinde Hamas müzakerecilerine başkanlık eden üst düzey Hamas yetkilisi Halil El Hayya da İran ve bölgedeki müttefiklerinin gözdesi olduğu için liderlik için bir olasılık olarak konuşuluyordu. 

Halid Meşal kimdir?

Meşal, 1990’ların sonundan bu yana Hamas’ın tepesindeki merkezî figürlerden biri. Hamas’ın yeni lideri olması beklenen Meşal, 1997 yılında Ürdün’ün başkenti Amman’daki ofisinin önünde İsrailli ajanların kendisine zehir enjekte ederek başarısız bir suikast girişiminde bulunmasının ardından dünya çapında tanınmaya başladı. 

Bizzat Binyamin Netanyahu’nun emriyle düzenlendiği daha sonradan öğrenilen bu suikast girişiminin ardından dönemin Ürdün Kralı Hüseyin, “suikasti düzenleyenlerin asılmasından ve panzehrin teslim edilmemesi halinde Ürdün’ün İsrail’le olan barış anlaşmasını feshetmesinden” söz etti. 

Suikastçılar, Meşal’e sokakta zehir enjekte edilmesinin ardından Ürdün polisi tarafından yakalandı. O dönemde başbakan olarak ilk dönemini yaşayan Netanyahu zehrin panzehirini teslim etmek zorunda kaldı.

Ürdün daha sonra Hamas’ın Amman’daki bürosunu kapattı ve Meşal’i Katar’a sürdü. Meşal, 2001 yılında Suriye’ye taşındı. 

Meşal’in İran’la ilişkileri, 2011’de Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad‘a karşı isyana geçmişte verdiği destek nedeniyle gerilmişti.

Dönemin tekerlekli sandalyeye bağlı Hamas lideri Şeyh Ahmed Yasin‘in Mart 2004’te bir hava saldırısında öldürüşmesinin ardından İsrail bir ay sonra halefi Abdülaziz El Rantissi‘yi öldürdü ve bunun üzerine Meşal, Hamas’ın liderliğini üstlendi. 

Hamas’ı 2004 yılında Şam’da sürgündeyken yöneten Meşal, Ocak 2012’de Devlet Başkanı Esad’ın kendisine karşı ayaklanan Sünnilere yönelik sert baskıları nedeniyle Suriye’nin başkentini terk etti.

Meşal, İsrail ile kalıcı barış anlaşmasını reddetse de 1990’lı ve 2000’li yıllarda İsrail’e intihar bombacıları gönderen Hamas’ın uzun vadeli bir ateşkes karşılığında Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs’te bir Filistin devletini geçici bir çözüm olarak kabul edebileceğini söyledi.

Suriye’den aniden ayrılması başlangıçta Hamas içindeki konumunu zayıflattı çünkü grup için hayatî önem taşıyan Şam ve Tahran ile bağları ona güç veriyordu. Bu bağların zarar görmesi ya da kopmasıyla birlikte Hamas’ın doğduğu yer olan Gazze’deki rakipleri otoritelerini tesis etmeye başladı.

Müslüman Kardeşler’e 15 yaşında katıldı 

Meşal, hayatının büyük bölümünü Filistin toprakları dışında geçirdi. Batı Şeria’nın Ramallah kenti yakınlarındaki Silvad’da doğan Meşal, çocukken ailesiyle birlikte Körfez Arap ülkesi Kuveyt’e taşındı.

15 yaşındayken Ortadoğu’nun en eski İslamcı grubu olan Müslüman Kardeşler’e katıldı. İhvan, 1980’lerin sonunda İsrail işgaline karşı ilk Filistin ayaklanması sırasında Hamas’ın kurulmasında etkili olmuştu. 

Gazze’ye ilk kez 2012’de gitti 

Aralık 2012’de Meşali Gazze Şeridi’ne ilk ziyaretini gerçekleştirdi ve Hamas’ın 25. yıldönümü mitinginde ana konuşmayı yaptı. Meşal 11 yaşında Batı Şeria’dan ayrıldığından beri Filistin topraklarını ziyaret etmemişti.

Meşal daha sonra, Gazze’deki Hamas liderliği ile arasında Filistin Yönetimi’nin başındaki Mahmud Abbas ile uzlaşmayı teşvik etme girişimleri nedeniyle çıkan gerilimler sonrası liderlikten ayrılmak istediğini açıkladı. 2017’de yerine Gazze’deki yardımcısı Haniye, grubun yurtdışında da faaliyet gösteren siyasi ofisinin başına seçildi.